Gastles Ships for a Future bij het Zone College
Het Zone College in Zwolle heeft een aantal groene opleidingen, waaronder één voor de teelt van gewassen. Ik ben eerder langs geweest om met docent Bertus Boer te praten over mijn boek. Ik heb toen de kassen bekeken die naast het schoolgebouw staan. Er worden komkommers geteeld, de groei van de planten wordt gemonitord via allerlei sensoren. In de kassen worden biologische ziektebestrijders toegepast. Er is een computerbesturingssysteem om de condities in de kassen te meten, te sturen en te optimaliseren. In een andere kas worden gerbera’s geteeld. Er komen regelmatig bedrijven langs die vragen of de studenten en docenten wat voor ze kunnen uitzoeken of testen. Studenten komen zo in contact met het bedrijven, worden gestimuleerd om zaken dieper uit te zoeken.
Ik sta voor een groep van veertien studenten. We zijn in een leslokaal, er staan bakken met planten langs de wand. Groen dat groeit op in het blauw-rode licht van brandende LEDs. De ramen bieden uitzicht op de kassen. Dit is de eerste keer dat ik een gastles geef over Ships for a Future. Ik plug de kabel van de monitor, die aan de muur hangt, in mijn laptop en steek van wal. Eerst stel ik mij voor, vertel dan over mijn boekopzet. Een verhaal over een groep mensen die een jaar leeft op de oceaan op een schip. De studenten verwachten, begrijp ik, een praktische insteek van mijn boek. Er zijn meerdere redenen te noemen. “Mensen willen in de toekomst naar mars. Dan leven ze in een groep, helemaal geïsoleerd van onze wereld. Ze kunnen niet naar huis. Hoe kunnen ze – langdurig – met elkaar samenleven? Daarnaast hebben ze een voedselsysteem nodig om te overleven. Mijn verhaal gaat daarover, het speelt niet op mars, maar wel op een geïsoleerd schip op de oceaan. Ik vind het heel interessant om erover na te denken en er een verhaal over te schrijven.”
Ik vraag ze wat ze zouden willen eten, door een kleine test te doen. Op het scherm laat ik plaatjes zien van aardappel, sla, boerenkool, pinda’s, vis, insecten en kip. Het meeste lusten ze wel. “Jij mag mijn portie insecten hebben, als ik de vis van jou krijg,” zegt een van hen. Dat was te verwachten.
Foto: teelt van komkommers in de kas bij Zone College
Aan het werk
Na mijn presentatie delen we de groep studenten in drieën. Ieder gaat voor een groentegewas een aantal zaken uitwerken. Ze hebben 10 minuten de tijd. De vraag die ik aan de groep gesteld heb: kies een gewas uit dat geteeld wordt op een toekomstig schip. Werk een aantal zaken uit:
- Hoe het gewas telen? In de kas (zonlicht)/verticale landbouw (kunstlicht).
- Telen in grond, hydroponics? Welk systeem (drip system, nutrient film technique?) Welk substraat? Recycling substraat?
- Temperatuur, belichtingstijd, plantenvoeding, ziektes bestrijden? ed.
- Wat zou de opbrengt (kg/jaar) kunnen zijn? Geef een inschatting.
- Aandachtspunten? Bijvoorbeeld: automatisering (Farmbot?) of handmatig? Sensors toepassen?
De eerste groep komt met het idee om paddenstoelen te kweken. Dat kan op koffieprut, of op andere reststromen. Ze geven aan dat een opbrengst van 40 – 60 kg/m2 per jaar mogelijk is. Andere voordelen: weinig plantziektes, er is weinig licht nodig en ze kunnen in meerdere lagen boven elkaar gekweekt worden. Paddenstoelen, waaronder de champignons, hebben een redelijke voedingswaarde, ook dat is belangrijk. A champion for my ship!
De tweede groep komt met radijs. Dat gewas kan je telen voor de consumptie, een deel kan je laten doorgroeien zodat ze zaden ontwikkelen. Die zijn dan weer te gebruiken om nieuwe planten te kweken. Hoef je geen nieuwe zaden te importeren op het schip. Radijs groeit snel, levert zo’n 6 kg/m2 op in 5-7 weken tijd. Vraag is wel of zeebewoners een massa radijs kunnen verdragen.
De derde groep kiest het gewas pinda’s. Ze komen uit op ongeveer 0,3 kg/m2 als opbrengst, minder dan bij de andere gewassen. Pinda’s zijn rijk aan vetten en eiwit, er zit ook veel minder water in dan een radijs of paddenstoel. Ze zijn nodig in een gezond en uitgebalanceerd menu. Pindaplanten binden stikstof in de grond, nuttig voor een volgend gewas dat moet groeien.
Er komen nog wat opties langs: quinoa, kiemgroentes en planten die groeien in zilte grond, zoals lamsoor en zeekool. Genoeg nieuwe ideeën voor het voedselsysteem voor op een schip. Mijn gastles bij het Zone College was een leuke ervaring. De studenten vonden mijn verhaal over Ships for a Future interessant. Het was dan ook geen alledaags lesonderwerp. Een futuristisch project bespreken met studenten: gaaf om te doen.
